Actie grootschalige energieopslagcampagne in de Brainportregio
Milieudefensie Eindhoven heeft in juni 2022 voorgesteld om in het Brainportgebied tot een grootschalige investeringscampagne over te gaan in de opslag van energie in elektrische of chemische vorm en in warmte. Het opslagsysteem zou als publieke organisatie gerund moeten worden en de focus moet liggen, op de eerste plaats, op woningen en op de tweede plaats op de verduurzaming van bedrijfsterreinen. Zoals deze grote batterij bij ADO in Den Haag
Bij woningen wordt op de eerste plaats gedacht aan de 70.000 woningen (of daaromtrent) die tot 2040 in het Brainportgebied gebouwd moeten worden. Die gaan allemaal inductief koken en er zal het nodige aan elektrische auto’s geladen moeten worden, en er komen een heleboel zonnepanelen op, en het kan interessant zijn, zowel vanwege de woonlasten als vanwege het elektriciteitsnet, om daar structureel vanaf het begin af aan wijkaccu’s op te zetten. Bovendien ligt het voor de hand er een vorm van warmteopslag in onder te brengen.
Bijvoorbeeld één wijkopslag per 100 huizen kan een interessante bouwstroom geven die tot schaal- en leervoordelen leidt. Mogelijk wordt Brainport standaard en er zijn genoeg bedrijven in de regio die hier iets te bieden hebben.
Bedrijventerreinen zijn nu nog grotendeels niet verduurzaamd. Er lopen pilots, waarvan die op het Kempisch Bedrijvenpark het verst gevorderd is. Elk bedrijventerrein is anders, maar Milieudefensie wil dat de tientallen bedrijventerreinen in de regio zoveel mogelijk campagnegewijs worden aangepast.
In Brainportkringen vindt men dit geen onbegrijpelijke gedachten (er wordt regelmatig gepraat en de meningen staan niet diametraal tegenover elkaar), wat nog iets anders is dan dat ze meteen uitgevoerd worden. Ook de gedachte dat je zoiets het beste op publieke basis zou moeten organiseren is Brainport vreemd. Overigens ligt dat niet alleen bij de bedrijvenpoot van Brainport vreemd, ook de onderwijs- en politieke poot vertonen in deze weinig interesse. Iedere keer als de regio weer miljarden aanvraagt en krijgt, gaan die niet op aan klimaatmaatregelen en een campagnegewijze aanpak van duurzame energie en opslag.
Gevolg is dat de stad Eindhoven in 2019 op duurzame energiegebied niet beter presteerde dan Nederland gemiddeld en slechter dan Brabant gemiddeld, dat het MRE-gebied onder het landelijk gemiddelde zat, en dat de stad Helmond het dramatisch deed.
Milieudefensie grijpt geschikte gelegenheden aan om het idee van de opslagcampagne te promoten en een gelegenheid deed zich voor toen het nieuwe Battery Competence Center (BCC), een publiek-private spin-off van Brainport, op 24 mei 2023 in het Eindhovens Dagblad verscheen met €25 miljoen verkregen en €350 miljoen aangevraagde subsidie. Indachtig het ervaringsgegeven dat de industrie in Brainport mooie dingen uitvindt, maar die vervolgens te weinig in de eigen regio toepast, stelde Milieudefensie in de krant dat de maatschappij geen flappentap is en dat als er gemeenschapsgeld naar deze vorm van industriepolitiek toe gaat, de gemeenschap daarvan ook moet profiteren. Met bovengeschetstse argumentatie.
Samen met bijdragen uit andere bron heeft het BCC een budget van ruim €820 miljoen.
Dus toen zaten Bernard Gerard en Tom Edelbroek van Milieudefensie Eindhoven al gauw aan tafel met BCC-directeur Rutger van Poppel en Annemiek Bles, die binnen Brainport energie doet (29 aug 2023). Dat werd een goed gesprek.
Van Poppel legde uit dat Nederland nu nauwelijks een positie had op het gebied van batterijen. Om meerdere redenen was het verstandig om die wel te hebben. De hele keten binnen Nederland volledig afdekken lukt niet. Daarom werkt het BCC op nationale schaal met drie speerpunten: batterijen (en accu’s) circulair maken (o.a. door hergebruik en recycling); het aanleveren van onderdelen en kritische materialen; en de bouw van toepassingssystemen, o.a. voor zwaar transport en bussen (de DAF en VDL zitten bijvoorbeeld ook in het batterijenschuitje).
Op zich kan Milieudefensie Eindhoven zich op hoofdlijnen wel vinden in de aanpak, met kanttekeningen bij het gewenste publieke karakter van een en ander.
Verder vond Milieudefensie Eindhoven dat er goede milieuvergunningen moesten komen (de recyclingsector heeft vaak milieuproblemen, zoals bijvoorbeeld MIREC en de asfaltcentrale).
Tenslotte vond Milieudefensie dat er gestreefd moest worden naar batterijen met zo weinig mogelijk mijnbouw (bijv. natriumionaccu’s of flowbatterijen die met broom werken – beide te halen uit zeewater). Op dit gebied is inderdaad het een en ander mogelijk, aldus Van Poppel. Aan statische accu’s worden andere eisen gesteld en dat hoeft vaak niet perse met lithiumaccu’s.
Zo werd er een tijd in goede sfeer doorgepraat.
Ook nog even over verduurzaming van bedrijventerreinen gepraat, waarbij er steeds meer aandacht komt voor interne organisatie binnen een bedrijventerrein, en waarbij energieopslag een vorm van pasmunt kan zijn in die wisselwerking. Het Kempisch Bedrijvenpark in Hapert is op dit moment de belangrijkste pilot. Daar loopt men ook tegen wettelijke beperkingen aan, zoals bijvoorbeeld dat de ene onderneming nu geen stroom mag leveren aan de andere onderneming vanwege de Elektriciteitswet.
Het onderwerp komt ongetwijfeld vroeg of laat weer aan de orde.