Milieudefensie helpt mee om de Dommel schoner te krijgen
De Dommel en zijn stroomgebied zijn al heel lang vuil. Dat heeft meerdere oorzaken, waaronder de historische en de actuele non ferro-industrie in Nederland en België, de landbouw, het rioolsysteem, verouderde lozingsvergunningen, steeds meer chemische stoffen, en mogelijk ook natuurlijke oorzaken. Er is in het verleden veel verbeterd. Maar er zijn ook nieuwe vormen van vervuiling bijgekomen, zoals meer medicijnresten, drugsafval, en bijvoorbeeld PFAS.
Het werk is dus niet af. En als het dat ergens wel zou zijn, maakt het steeds extremere weer (droogte of nattigheid) de winst voor een deel weer ongedaan. Bovendien komt de Europese Kader Richtlijn Water (KRW) er dreigend aan (2027).
Twee oorzaken zijn recentelijk (voorjaar 2025) meer op scherp gezet: de aanstaande nieuwe vergunning van de zinkfabriek van Nyrstar in het Belgische Pelt; en de riooloverstorten.
De nieuwe vergunning van de zinkfabriek van Nyrstar in Pelt
De Nyrstarvestiging in Pelt verwerkt geen ertsen meer, maar recyclet van over de hele wereld aangevoerd zinkafval. Daarnaast heeft Nyrstar in Pelt de eeuwigdurende zorgplicht om tot 200m diep grondwater op te pompen (2 miljoen m3 per jaar). Dat grondwater wordt als proceswater gebruikt en levert en passant nog 42ton zink per jaar op. Het water verlaat het terrein via twee zuiveringsinstallaties en eindigt in de Eindergatloop, die op zijn beurt, vlak voor de grens, in de Dommel uitstroomt.
De bodem is in de wijde omgeving, tot grote diepte, verziekt met zware metalen – die ook buiten de fabriek om in de Dommel spoelen.
De vergunningen van Nyrstar Pelt lopen allemaal in december 2025 af. Er is dus, hoe dan ook, een nieuwe vergunning nodig waartoe de aanvraag elk moment kan komen, maar die op 02 mei 2025 nog niet gepubliceerd was.
Milieudefensie Eindhoven heeft met Extinction Rebellion de Kempen (XR) afgesproken dat men het verschijnen van de vergunningaanvraag actief monitort met het doel om er een zienswijze op in te dienen.
Inmiddels is er ook interesse bij de Brabantse Milieu Federatie (BMF) en bij Natuurmonumenten.
Na het maken van deze afspraak is XR De Kempen op eigen initiatief een petitie begonnen, die eist dat er geen vergunning verstrekt mag worden. Dat betekent dat de fabriek in 2026 illegaal zou draaien en moet stoppen, waarna het zuiveren van opgepompt grondwater vervalt of een overheidstaak wordt. Dit lijkt niet echt slim. Een strengere vergunning is in dit geval een beter idee dan geen vergunning.
Maar wie de intentie van de petitie zwaarder wil laten wegen dan de onhandige eis, kan terecht op https://geenrommelindommel.petities.nl/ .
Gebied van Waterschap de Dommel
De riooloverstorten
Onderzoeksjournalist Van Houtert van het Eindhovens Dagblad kwam op 19 april 2025 met de primeur dat na de overstroming van 2016, na harde langdurige regenval (klimaat!), zeker vijf veeboeren samen minstens vele tientallen koeien waren verloren omdat het water wekenlang op het land bleef staan en dat land vergiftigde met een mix van infectieziekten en zware metalen ( https://www.ed.nl/eindhoven/een-doofpot-na-overstromingen-vielen-koeien-dood-neer-bodem-en-gras-bleken-vol-zware-metalen-te-zitten~a1e82b1c/ ) .
Het artikel noemt twee hoofdoorzaken: de riooloverstorten die na heftige regenval verdund, maar ongezuiverd rioolwater spuien, en langdurige overstromingen. Dezelfde oorzaak, heftige langdurige regenval (klimaat!), zorgt voor beide gevolgen. Het is daarom niet precies duidelijk welke oorzaken bij welke gevolgen horen. Nader specialistisch onderzoek is nodig.
Voorbeeld van een riooloverstort ( https://www.riool.info/hoe-werkt-het/onderdelen )
Neemt allemaal niet weg dat er op korte termijn veel gebeuren moet. Het waterschap en de provincie gaan veel assertiever optreden “Desnoods onteigenen: Brabant gaat doorpakken bij waterbeleid” kopte het Eindhovens Dagblad op 21 maart 2025. Vanaf 2027 immers kan de KRW tot flinke boetes leiden.
Het Waterschap zelf moet bijvoorbeeld een aantal verouderde lozingsvergunningen aanpakken.
In het gebied van Waterschap De Dommel liggen een kleine 1100 riooloverstorten, waarvan er 389 aan een gemengd riool hangen (dus echt rioolwater). De andere hangen aan de hemelwaterafvoer en wat daaruit komt, is een stuk minder vuil.
De gemeenten hadden en hebben als bevoegd gezag verplichtingen. Maar dat hoefde niet tot de perfectie te leiden – er blijft gemeentelijke afwegingsvrijheid bestaan. Maar zelfs als die afweging ooit goed was, wil dat nog niet zeggen dat die afweging in de nieuwe omstandigheden goed blijft.
Dat leidt tot een permanent spanningsveld tussen Waterschap en gemeenten, waarbij het Waterschap de vragende partij is.
Nu heeft Milieudefensie Eindhoven e.o. besloten om het Waterschap te helpen door de gemeenten op te roepen opnieuw kritisch naar hun overstorten te kijken. In een brief aan B&W en de gemeenteraad worden zeven informatieve vragen gesteld. Desgewenst kunnen politieke partijen in de gemeenteraad de tekst overnemen als basis voor raadsvragen. Inmiddels is dat in de gemeente Eindhoven op 01 mei 2025 al gebeurd (SP, Partij voor de Dieren, GroenLinks/PvdA).
Als voorbeeld hieronder een link naar de brief aan de gemeente Eindhoven.
overstortbrief aan gemeente Eindhoven_21 april 2025Download
Wordt vervolgd als er voldoende nieuws te melden valt.